Het is niet alsof ik er het fijne van snap hoor. Bij het maken van collages komt het er vooral op aan om op tijd te stoppen, wanneer het goed voelt.
Als alles rond je angstig wordt
met scherpe wolventanden
en klauwen die je vangen
word je als een schildpad is
onkwetsbaar langs de buitenkant
maar in je zachte binnenkant
blijft altijd het verlangen
Zoekend naar het tedere
bots je eerst tegen een schild
poot die de wet van bang zijn volgt
een mond ontkent je zoen en hapt
tot het angstig zijn verdroogt
waardoor je opnieuw openklapt
Het is alweer bijna twaalf jaar geleden dat mama stierf. Het houdt me wel bezig, ik denk aan wandelingen die we maakten, muziek waar ze naar luisterde. Mama hield van Brassens, maar niet van zijn vuile liedjes. Dit vond ze een schoon liedje.
Vandaag ontving ik de proefdruk, en ik voel me licht euforisch.
Voor dit nieuwe boek koos ik een groot formaat. Het is echt een ambachtelijk boek, en dat mag gezien worden. Inktvlekjes en vingerafdrukken werden niet weggewerkt. De wereld staat vol met vingerafdrukken! Maar niemand die ze ziet… een beetje jammer wel.
Ik schreef al eerder dat ik dit boek bijna volledig analoog maakte. De letters drukte ik met mijn letterpers, de basis van de illustraties werd gemaakt met mijn etspers. Dat waren veel zorgeloze uren in mijn atelier, zonder computer. Ondertussen is het boek af, klaar om “echt” gedrukt te worden. En daar kan misschien een misverstand ontstaan, daarom licht ik het even toe. Het is namelijk niet zo dat ik ieder exemplaar afzonderlijk manueel druk. Eén goede druk maken neemt al flink wat tijd in beslag, daarbij werden de illustraties ook afgewerkt met markers, aquarel en veel liefde.
Hoe gaat dat dan wel? Elke dubbele bladzijde werd als één illustratie, handmatig gemaakt. Daarna moest ik alleen nog inscannen en samenvoegen tot een pdf voor het binnenwerk, en eentje voor de cover. Deze bestanden gaan dan naar de drukker.
En wat is daar dan het grote voordeel van? Niets. Alleen dat ik kon werken tussen de rode muren van mijn atelier, ondergedompeld in koffie en muziek. De afwerking aan de pc was maar een fractie van het werk, terwijl ik anders veel tijd besteed aan vormgeving. Iets dat ik niet graag doe, want laat ons eerlijk zijn: aan de pc check ik om de haverklap mijn mail. O, en dan zijn er ook Facebook en Instagram. En elke vraag die ik me stel, wordt even door Google beantwoord. Het was heerlijk om nu te werken zonder die afleiding!
Daarnaast vind ik het een belangrijk gegeven dat iets dat je met de hand maakt simpelweg niet perfect kan zijn. Dat gaf me niet de vrijheid om nonchalant te zijn, sommige fouten leiden te veel af, en dan begon ik opnieuw. Maar eerlijk gezegd: Storen kleine vlekjes? Maar nee! Iedereen staat vol moedervlekken, pukkels, muggenbeten en blauwe plekken (en help! nu komen daar ook nog rimpels bij).
Soms staat de tekst een beetje scheef, of is er een letter die minder doordrukt, of net te veel. En als ik naar mijzelf kijk, is dat net zo: er zijn dingen die wat scheef staan, en van het ene heb te weinig, van het andere te veel. Dat is bij u toch ook zo?
Ik was al twaalf toen ik ontdekte
dat ook baby’s sterven
tot dan had ik alleen verdriet
om vissen en een kat
Ik was twaalf toen mama zei
dat ik maar deo moest gaan smeren
en ze me ook wat uitleg gaf
over het scheren van mijn benen
Ik was pas twaalf toen iemand vroeg
of ik nog wel een boterham zou eten
omdat mijn rokje krapper zat
Dat is al eventjes geleden
maar ik ben het niet vergeten
Je beweegt nog amper, je laat je eten staan, je bent bijna in winterslaap.
Alleen als je mij ziet richt je je op. Je lijkt zo blij zonder te lachen.
En ik wou dat ik je aaien kon, of tonen dat ik je graag zie. Maar een waterschildpad aai je niet. Je geeft ze eten en je houdt haar water schoon. Dat is ook graag zien, maar zo zijn we het niet gewoon.
Rust nu maar, tot als de lente komt. Dan laat ik je los in de tuin, en dan kijk ik naar je kruipen.